Tổng quan về Vaccin covid 19 ở Việt Nam ( 6/2021)

 MM blog chào mọi người. Bài viết hôm nay thì không mấy liên quan tới du lịch, nhưng luận bàn về chủ đề đang hot hiện nay là vaccine covid 19.Với mong muốn sau khi đọc bài này, mọi người sẽ có cái nhìn tổng quan hơn về các loại vaccine covid 19. Và mong mọi người lưu ý giúp là MM không phải dân y chuyên nghiệp, nên bài viết này tổng hợp thông tin dựa trên các bài viết của trang CDC Việt Nam, trang bộ y tế của Nhật, chỉ với mục đích cung cấp thông tin, chứ không phải là khuyến cáo y tế gì nha.

 Ở Việt Nam thì tính đến 6/2021, bộ Y tế Việt Nam đã phê duyệt sử dụng khẩn cấp 3 loại vaccine gồm AstraZeneca (Anh) và Sputnik V (Nga) và  Sinopharm (Trung Quốc).Và trong thời gian tới, bên cạnh nguồn vaccine của Pfizer đã ký kết, Việt Nam dự kiến tiếp nhận thêm một số loại vaccine đã được Tổ chức Y tế thế giới cấp phép lưu hành khẩn cấp (gồm: 3 loại vaccine Astra Zeneca (sản xuất tại Hàn Quốc, Ấn Độ và châu Âu); Johnson & Johnson; Moderna; Sinopharm; SinoVac; Pfizer ) qua Chương trình COVAX Facility

 Đầu tiên,để hiểu hơn  về cơ chế hoạt động của các loại vaccine đã được phê duyệt cần phải hiểu cơ chế hoạt động tổng quan của hệ miễn dịch và vaccine nhé.

 Nói nôm na dễ hiễu thì hệ miễn dịch của con người sẽ được kích hoạt khi có vật thể lạ như vi khuẩn, virus,  ký sinh trùng, và thậm chí là nấm- gọi là kháng nguyên xâm nhập vào cơ thể. Các chiến sĩ của hệ miễn dịch như đại thực bào, tế bào B, tế bào T sẽ hợp lực chống lại các kháng nguyên này. Mỗi tế bào có một nhiệm vụ khác nhau trong trận chiến với kháng nguyên, trong đó tế bào T , và tế bào B sẽ có nhiệm vụ ghi nhớ kháng nguyên đó để đưa ra kháng thể phù hợp. Và tiêm vaccine chính là cách đưa kháng nguyên đã suy yếu hoặc vô hại vào cơ thể, để hệ miễn dịch tập trận trước , và khi có kháng nguyên thật xâm nhập thì cơ thể có thể ngay lập tức đưa ra kháng thể đã chuẩn bị trước để chiến đấu và bảo vệ cơ thể.

 Vaccine đầu tiên trên thế giới được cho là vaccine bệnh đậu mùa, có từ năm 1796, cho đến nay trải qua hơn 2 thế kỷ, vaccine đã giúp nhân loại phòng tránh được nhiều bệnh dịch nguy hiểm.Cơ chế ban đầu của vaccine là tiêm vào cơ thể mầm bệnh sống đã bị làm suy giảm độc lực, hoặc vaccine là các mầm bệnh đã bị bất hoạt. Nhưng theo thời gian, cách làm này không đáp ứng được hết các loại mầm bệnh và đôi khi xuất hiện phản ứng ngược là virus trong vaccine gây bệnh cho người được tiêm chủng. Vì thế hiện nay các nhà khoa học đang hướng tới việc sản xuất ra các vaccine không chứa virus, vi khuẩn, mà chỉ chứa một phần của chúng –là các protein gây bệnh.

 Vậy làm cách nào để đưa protein, hoặc tạo ra protein này trong cơ thể người, để hệ miễn dịch của chúng ta có tài liệu mà tập trận giả?Cùng xem qua các vaccine covid 19 hiện hành để tìm hiểu về các cơ chế hoạt động của vaccine nhé.

 Với công nghệ tiên tiến, các nhà khoa học đã xác định được tác nhân gây bệnh covid 19 chính là protein gai bề mặt, là Spike hay S protein.Protein này chỉ được tìm thấy trên virus corona gây ra covid 19.Và để tạo ra vaccine covid 19 thì hiện có những phương pháp sau.

1. Cấy ghép Spike vào 1 virus vô hại, và đưa virus đó vào cơ thể người, gọi là phương pháp vector. Virus vô hại thường được sử dụng là adeno- một loài virus gây cúm ở tinh tinh. Các vaccine áp dụng phương thức này gồm có Astrazeneca , Sputnik V, Johnson & Johnson .Protein gai này sẽ kích hoạt hệ miễn dịch tạo kháng thể, và ghi nhớ kháng nguyên này để khi xảy ra xâm nhập thật sự sẽ có kháng thể cần thiết để chống đỡ.Vaccine loại này thì chỉ cần bảo quản ở 2-8 độ C, nên thuận lợi cho việc vận chuyển và bảo quản. Và theo như CDC Việt Nam thì việc tiêm vacxin này không gây ảnh hưởng đến gen DNA của con người.Về hiệu quả bảo vệ của 2 loại vaccine được bộ Y tế phê duyệt thì Astrazenecalà 76% và Sputnik V là 91.6%. Hai loại vaccine này đều được tiêm 2 mũi.Tác dụng phụ nói chung của cả 2 đều là có thể gây sốt nhẹ , mệt mỏi, đau tại chỗ tiêm-những dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang được kích hoạt. Tuy nhiên, Astrazeneca còn có một tác dụng phụ hiếm gặp là giảm tiểu cầu huyết khối gây đông máu, chảy máu bất thường., thường gặp ở phụ nữ trẻ dưới 60 tuổi, nên ở một số nước châu Âu, vaccine này được khuyến cáo không nên tiêm cho người trẻ.

   Còn đối với các biến thể của NCov, thì Astrazenaca được cho là có hiệu quả tương tự với chủng Anh, nhưng đối với chủng Nam Phi thì hiệu quả chỉ 104%,khá thấp.Sputnik V thì được cho là hiệu quả cao không đổi đối với cũng Brazil.

2. Sử dụng mRNA- RNA truyền tin để đưa các thông tin tổng hợp nên protein gây hại vào cơ thể để cơ thể tổng hợp protein đó, làm tài liệu cho hệ miễn dịch tập trận. Chuỗi mRNA này sẽ được bọc trong lipid và đưa vào cơ thể người. Cơ chế sau đó là cơ thể sẽ tổng hợp nên protein gai, và kích thích hệ miễn dịch như đã nói ở trên. Các vaccine hiện nay được làm theo phương pháp này gồm có Moderna, Pfizer. Loại vaccine này yêu cầu phải được bảo quản ở -80 đến -70 độ C nên khó khăn trong việc vận chuyển và bảo quản. Vaccine loại này cũng được CDC Việt Nam cho rằng không gây ảnh hưởng đến gen DNA của con người.

3. Vaccine thứ 3 được bộ y tế Việt Nam phê duyệt khẩn cấp là Sinopharm, loại này dựa trên cơ chế virus bất hoạt.Loại vaccine này được bảo quản ở 2-8 độ C nên cũng thuận lợi cho việc  vận chuyển.Hiệu quả bảo vệ và 78.2%. Tác dụng phụ cũng tương tự như các loại vaccine kia.Hiện chưa có đánh giá hiệu quả của Sinopharm đối với các biến thể của NCov

         Trên đây là tổng quan về các loại vaccine covid 19 được Việt Nam phê duyệt sử dụng khẩn cấp.Ngoài ra thì thế giới cũng đang trong quá trình nghiên cứu vaccine không qua đường tiêm mà qua đường hô hấp. Bằng cách hít vaccine, thì có thể kích thích hệ miễn dịch ở niêm mạc mũi. Việc này cũng có ích cho việc phòng tránh lây lan.

        Loại vaccine nào cũng sẽ có những tác dụng phụ không mong muốn. nhưng bằng cách tiêm vaccine mới có thể tạo ra miễn dịch cộng đồng, giúp đẩy lùi dịch bệnh. Hi vọng qua bài viết này, sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vaccine cũng như các loại vaccine covid 19 đang dùng ở Việt Nam để khi có thể lựa chọn thì có thể chọn loại vaccine phù hợp

         Nếu thấy bài viết hữu ích thì like và chia sẻ giúp MM blog nhé.

Thân ái

MM blog